ZEEWOLDE – De Zeewolder melkveehouder Jeroen van Maanen mag zich sinds oktober een landelijk kopstuk noemen van de boerenactiegroepering Farmers Defence Force. Zelf zal hij de politiek niet ingaan, maar de politiek is ook nog niet van hem af. 2020 wordt voor hem het jaar dat er duidelijkheid wordt gecreëerd. Of dat positief of negatief is, weet hij nog niet.
Eindeloos polderen
Jeroen van Maanen (42) kreeg in 1983 samen met zijn ouders en een oudere broer en zus een boerderij toegewezen aan het Priempad in Zeewolde. De familie was afkomstig uit het Gelderse Renkum. Jeroen ging als jochie naar ’t Wold en behoorde tot de eerste lichting die de lagere school er in z’n geheel doorliep. Hij werd zelf eveneens gegrepen door het boerenvak en het was dan ook logisch dat hij de boerderij voortzette, ook toen zijn ouders in 2006 naar het dorp Zeewolde verhuisden. Het melkveebedrijf telt momenteel zo’n 130 koeien. Vijf uur ’s ochtends is Van Maanen present, al heeft hij voor het melken ook een Poolse medewerker in dienst. “Dit werk is m’n lust en m’n leven. Voor de koeien ben ik voor honderd procent boer geworden. Ik ben al vanaf m’n jeugd met het fokken bezig. Iedere koe die bij mij in de stal loopt, is in principe onderdeel van dertig jaar fokkerij. Dat geef je niet zomaar op.”
Van Maanen heeft z’n hele leven al een sterk ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel gehad. “Dat heb ik voor een groot deel van die ouwe (z’n vader, red.) meegekregen, denk ik. Toen ik jong was, was ik zo verlegen als ik groot was. Dat is op een bepaald moment omgeslagen. We lopen regelmatig met z'n allen tegen dezelfde dingen aan, maar gaan daar heel verschillend mee om. Anderen halen er hun schouders misschien over op, ik kan me er druk om maken.” Voor de boeren was LTO jarenlang de officiële uitlaatklep. Van Maanen vroeg zich echter af of men met het ‘eindeloze polderen’ wel ver genoeg kwam. Toen kwam de bezetting door activisten van een varkensstal in Boxtel. “Farmers Defence Force werd opgericht en de Facebookpagina werd een doorslaand succes. Tjeerd de Groot van D66 stelde dit najaar voor de veestapel in Nederland te halveren. Dat was de lont in het kruitvat. Farmers Defence Force had woordvoerders nodig en zo werd ik naar voren geschoven. Er waren ook boeren die bang waren dat we één grote, wilde bende zouden worden. Dat bleek mee te vallen. Nou ja, ik schijn nog wel makkelijk te kunnen lullen, al hoef ik helemaal geen haantje de voorste te zijn.”
Zoekgeraakte verhoudingen
Van de politiek heeft Van Maanen niet zo’n hoge pet op. De dames en heren hebben er in zijn ogen een potje van gemaakt. “Ze zijn volkomen losgeslagen van de basis. Het boerenverstand is er ver te zoeken. Men creëert een probleem van iets wat het totaal niet is. Het is niet alleen de politiek, het is de hele samenleving. Geen mens die meer nadenkt als hij ’s middags om vijf uur de koelkast opentrekt of er wel eten in zit. Alles lijkt bij ons maar vanzelfsprekend: voedsel, vrijheid, democratie… We weten alleen niet meer hoe we ermee om moeten gaan.” Van Maanen heeft wel het gevoel dat ‘de politiek’ zich er onderhand van bewust is niet meer om de boeren heen te kunnen. “Maar of we echt serieus worden genomen, is echt een ander verhaal. Het blijft een politiek spel. Zo’n Roelof Bisschop van de SGP is een gunstige uitzondering, maar verder? Ik zou het niet weten. Het is ook maar net op welk moment van de dag of van het jaar dat je ze spreekt. Vaak zijn het nog wel mooie woorden, maar ho maar als het op daden aan komt.” Volgens de Zeewolder actievoerder zijn de verhoudingen in Nederland zoekgeraakt. “De Nederlandse landbouw is de Formule 1 van de landbouw mondiaal. Heel de wereld kijkt met grote ogen naar wat wij presteren, doen en kunnen. Maar in eigen land weet men ons niet op waarde te schatten. Er is helemaal geen stikstof- of CO2-probleem! Men zoekt een stok om een hond te slaan. We hebben hooguit een systematiekprobleem. Dáár moeten we iets aan doen!”
Draagvlak
FDF-voorzitter Mark van den Oever legde onlangs een verband tussen de manier waarop boeren momenteel worden behandeld en hoe dat ging met ‘bepaalde groeperingen’ 75 jaar geleden. Van Maanen vindt dat ‘niet zo verstandig’. “Hij had het anders moeten formuleren. Woordelijk heeft hij trouwens niets verkeerds gezegd. Hij had het over het zoeken naar een zondebok. Dat is vervolgens volkomen uit z’n verband gerukt, waardoor het een eigen leven ging leiden. Kijk, ik zeg aan de keukentafel ook weleens iets, maar bedenk me wel drie keer als er een microfoon onder mijn snufferd wordt gehouden.”
Van Maanen is niet bang dat het draagvlak voor de boerenacties in de samenleving verdwijnt. “In oktober was er misschien nog wel meer draagvlak dan wijzelf doorhadden. Als we naar de gemiddelde burger hadden geluisterd, waren er mogelijk meer en zelfs hardere acties geweest. De sympathie is onveranderd hoog, al is het logisch dat méér acties ook zorgen voor méér weerstand.”
In 2020 zullen er wat Van Maanen betreft veel dingen duidelijk worden. “Ik wil het in ieder geval over de feiten hebben. We hebben recht op de juiste RIVM-gegevens. Tot nu toe werden we met z’n allen opgehangen aan één grote cijferbrei. Zolang dat gebeurt, blíjft het wantrouwen.”
