Ik heb de oorlog zelf niet meegemaakt, maar met de verhalen erover ben ik wel groot geworden. Mijn vader was een opgroeiende tiener in de oorlogsjaren ’40-‘45. Hij woonde op een afgelegen boerderij in het oosten van het land. Het huis zat vol onderduikers. Mijn vader vertelde er in mijn beleving bijna dagelijks over. Vooral onder het avondeten. Een van de onderduikers kwam in later jaren regelmatig bij ons langs. Dick heette hij en als Dick op bezoek kwam, mocht ik opblijven. Herinneringen werden dan opgehaald aan het gezamenlijk uitgehaalde kattenkwaad, de hongertrekkers uit het westen, de razzia die er op een kwade dag was geweest en natuurlijk de bevrijding van april 1945. Op het laatst kon ik de verhalen wel dromen, ik wist precies wat er allemaal zou volgen. Op school werd het boek ‘Reis door de nacht’ van Anne de Vries voorgelezen en van diezelfde schrijver las ik de levensroman van Johannes Post. Dat laatste was helemaal een heldenverhaal. Die man durfde wat! En ik vond mijn opa en oma ook echte helden. Zeker toen ik hoorde dat er ook nog een Joodse onderduiker was geweest. Het was nog maar een jochie van 10, 11 jaar. Na de oorlog verdween het contact met hem. Mijn vader overleed eind 2003. Een paar maanden daarvoor ben ik nog met hem bij onderduiker Dick geweest. Bij die gelegenheid kreeg ik van Dick een kopje en een schoteltje dat hij bij de bevrijding ‘als aandenken’ van mijn oma had gekregen. Dat wilde hij nu aan mij als ‘vertegenwoordiger van de familie’ teruggeven. De Basisz zou het kopje en schoteltje waarschijnlijk achteloos hebben weggegooid, voor mij ging het om het verhaal erachter en ik gaf het daarom een ereplek in de boekenkast. Toen ook Dick overleed, was er niemand meer die nog over vroeger begon. Tot ik een paar jaar geleden de Joodse onderduiker ontmoette. Dat was heel bijzonder en ook emotioneel. Hij, zijn zus en zijn ouders overleefden de oorlog, maar bijna zijn hele verdere familie kwam om in Auschwitz, Bergen-Belsen, Mauthausen en noem de kampen maar op. De verhalen van mijn vader klopten wel, alleen nu hoorde ik ze van een andere kant. Het moet een nare, afschuwelijke tijd zijn geweest, maar dat had ik zelf ook al wel bedacht. Anne de Vries had het geheel vooral geromantiseerd. Bij hem was alles zwart-wit, je was goed óf fout. De werkelijkheid was veel complexer. Wat zou ik het er graag nog eens met mijn vader over hebben gehad!
Zeewolde bestond in 1945 nog niet, Zeewoldenaren evenmin. Er zijn echter vast wel (oudere) Zeewoldenaren die de oorlogsjaren en de bevrijding in hun vroegere woonplaats hebben meegemaakt. Wat weten zij/wat weet u daar nog van? Zeewolde Actueel is benieuwd naar hun/uw verhalen. Als u uw verhalen over oorlog en bevrijding met ons wilt delen, stuur dan uw 06-nummer en/of emailadres naar redactie@zeewolde-actueel.nl en wij nemen contact met u op voor een (eventueel) interview.
